1. Xét nghiệm FT3 là gì? (Free Triiodothyronine)
Tuyến giáp là cơ quan duy nhất bài tiết ra hai loại hormone Triiodothyroxine (T3) và Thyroxine (T4). T4 sẽ được các tế bào của cơ thể chuyển đổi thành T3, một chất có hoạt tính sinh học mạnh hơn bởi T4 là hormone có hoạt tính sinh học yếu. Các T3 sau khi được hình thành sẽ hầu hết gắn với các protein huyết tương, một phần nhỏ còn lại sẽ được lưu hành dưới dạng tự do là FT3 hoặc dạng có hoạt tính trong máu
Theo Ông Nguyễn Anh Tuấn - Giám đốc Trung tâm xét nghiệm Alo Xét Nghiệm cho biết, chức năng của T3 được thể hiện rõ ràng hơn so với T4 bởi sức ảnh hưởng của T3 lên các mô mạnh gấp 4 lần so với T4. T3 có vai trò thúc đẩy quá trình trao đổi chất, từ đó làm tăng mức độ sử dụng năng lượng và oxy của cơ thể. Hormone này lưu thông được trong máu bởi sự gắn kết vào các protein trong huyết tương mà các protein này phụ thuộc vào tình trạng lâm sàng của người bệnh (đang trong thời kỳ mang thai, sử dụng thuốc tránh thai, bệnh gan, điều trị bệnh bằng Estrogen,...).
Khi nồng độ của các protein thay đổi sẽ dẫn đến sự thay đổi của T3 trong khi T3 ở dạng tự do lại không phụ thuộc vào protein vận chuyển nên nồng độ của nó không thay đổi. FT3 chịu trách nhiệm cho hoạt động sinh hoạt của tuyến giáp, vì thế đo nồng độ FT3 có tác dụng trong chẩn đoán một số bệnh lý liên quan đến tuyến giáp bởi độ tin cậy và độ chính xác cao.
Chính vì vậy, xét nghiệm định lượng FT3 đang dần được các bác sĩ chỉ định thường xuyên thay thế cho xét nghiệm định lượng T3.
Vùng dưới đồi có nhiệm vụ đảm nhiệm điều hòa quá trình sản xuất hormone. Khi nồng độ T3, T4 trong huyết thanh giảm hoặc khi cơ thể phải chống lại tình trạng stress hay tâm thần thì vùng dưới đồi phát tín hiệu kích thích thùy trước của tuyến yên sản xuất ra TSH. Sau đó, TSH kích thích tuyến giáp giải phóng T3 và T4. T4 lưu hành trong máu di chuyển đến các mô ngọa biên và tại đây các mô T4 làm mất đi một iod chuyển đổi thành T3.
Nếu nồng độ T3, T4 tự do trong máu có dấu hiệu tăng cao, tuyến yên sẽ bị kích thích ngược lại để ngừng sản xuất TSH thông qua cơ chế điều hòa ngược. Vì vậy, bác sĩ chuyên khoa thường chỉ định kết hợp xét nghiệm các chỉ số FT3, T4, FT4 và TSH để theo dõi tình trạng và đánh giá chức năng của tuyến giáp.
2. Khi nào cần xét nghiệm FT3?
Cũng theo Ông Nguyễn Anh Tuấn, xét nghiệm định lượng FT3 thường được bác sĩ chỉ định khi người bệnh xuất hiện những triệu chứng của bệnh lý tuyến giáp như cường giáp hay suy giáp nhưng nồng độ FT4 bình thường hoặc ở khoảng gần giới hạn cao. FT3 cũng thường được chỉ định kết hợp với T3, FT4 và TSH để chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây ra bệnh suy giáp ở tuyến giáp hoặc tuyến yên. Ngoài ra, FT3 cũng được sử dụng để theo dõi hiệu quả quá trình điều trị đối với những người mắc bệnh cường giáp.
Không những vậy, xét nghiệm này còn được dùng để đánh giá người bệnh xuất hiện tình trạng bình giáp lâm sàng song có sự thay đổi các protein vận chuyển hormone tuyến giáp như người đang mang thai, rối loạn albumin máu,...
Khi được chỉ định làm xét nghiệm này, người bệnh không cần nhịn ăn trước 6 - 8 tiếng và được thực hiện bằng mẫu huyết thanh hoặc huyết tương trong ống chống đông Heparin.
Việc sử dụng một số thuốc trước khi lấy mẫu có thể khiến cho nồng độ FT3 thay đổi, vì thế nên khi đến thăm khám cần mang theo các thuốc đang sử dụng để được bác sĩ tư vấn.
Việc sử dụng một số loại thuốc trước khi lấy mẫu có thể làm thay đổi nồng độ FT3, ví dụ như:
- Những thuốc gây tăng nồng độ FT3: amiodarone, clofibrate, cytomel, methadone, thuốc tránh thai dạng uống, estrogen, phenothiazin, tamoxifen, terbutaline, thyroxin, acid valproic.
- Những thuốc gây giảm nồng độ FT3: steroid chuyển hóa, androgen, kháng sinh tổng hợp, aspirin, atenolol, carbamazepin, cimetidin, corticosteroid, furosemide, lithium, phenytoin, propranolol, theophylin.
3. Xét nghiệm định lượng FT3 được thực hiện như thế nào?
Xét nghiệm FT3 được định lượng theo nguyên lý miễn dịch sử dụng công nghệ hóa phát quang hay điện hóa phát quang. FT3 trong mẫu thử và kháng thể đặc hiệu kháng FT3 được đánh dấu chất có khả năng phát quang được tiếp xúc với nhau.
Sau khi thêm các vi hạt phủ streptavidin cùng FT3 đánh dấu biotin, các vị trí chưa gắn kết trên kháng thể đánh dấu chất có khả năng phát quang bị chiếm giữ. Toàn bộ phức hợp này gắn kết với pha rắn thông qua sự tương tác của biotin và streptavidin. Khi đó, nồng độ FT3 trong mẫu thử càng cao, phức hợp này càng thấp nên tín hiệu ánh sáng phát ra sẽ tỷ lệ nghịch với nồng độ FT3 có trong mẫu thử.
3.1. Chuẩn bị
- Người thực hiện: Bác sĩ và kỹ thuật viên chuyên ngành xét nghiệm.
- Phương tiện: Máy xét nghiệm đạt chuẩn.
- Hóa chất: Hóa chất xét nghiệm định lượng FT3, chất chuẩn FT3, chất kiểm tra chất lượng FT3.
- Người làm xét nghiệm: Người đã được bác sĩ chỉ định và tư vấn mục đích của việc làm xét nghiệm.
- Phiếu xét nghiệm: Ghi đầy đủ thông tin về tên, tuổi, giới tính, địa chỉ, chẩn đoán của bác sĩ, tiền sử bệnh lý của người bệnh và chỉ định xét nghiệm.
3.2. Lấy bệnh phẩm
Xét nghiệm định lượng FT3 được thực hiện trên huyết thanh và bệnh nhân sẽ được yêu cầu nhịn ăn qua đêm (12 giờ) trước khi lấy mẫu xét nghiệm. Lấy máu được tiến hành khá đơn giản, không gây đau nhức, người bệnh cần mặc quần áo thoải mái để lấy máu dễ dàng hơn và không gây cản trở quá trình lấy máu.
Bước 1: Tiến hành lấy máu
- Lấy 2 ml máu tĩnh mạch vào ống nghiệm có chứa chất chống đông phù hợp.
- Sau khi lấy máu xong, nếu ống mẫu đạt yêu cầu, máu không vỡ hồng cầu và không đông rây sẽ được vận chuyển về phòng xét nghiệm để ly tâm tách lấy huyết thanh hay huyết tương.
- Bệnh phẩm được ổn định ở nhiệt độ 2 - 8°C trong vòng 7 ngày và -20°C trong vòng 3 tháng.
Chú ý, bệnh phẩm chỉ nên rã đông 1 lần và bệnh phẩm phải được để trong nhiệt độ phòng trước khi đem đi phân tích. Để tránh trường hợp bị bay hơi bệnh phẩm, chất chuẩn và chất kiểm tra chất lượng thì mẫu xét nghiệm nên được phân tích trong vòng 2giờ.
Bước 2: Tiến hành phân tích
Máy xét nghiệm phải được chuẩn bị sẵn sàng để thực hiện phân tích, phải được cài đặt chương trình đúng yêu cầu xét nghiệm và đã được đạt chuẩn với xét nghiệm. Ngoài ra, kết quả kiểm tra chất lượng đối với xét nghiệm phải nằm trong dải cho phép và không được vi phạm luật kiểm tra chất lượng.
- Kỹ thuật viên xét nghiệm thực hiện phân tích mẫu, nhập dữ liệu về thông tin bệnh nhân và chỉ định xét nghiệm của bệnh nhân đó vào máy phân tích hoặc phần mềm mạng (nếu có).
- Nạp mẫu bệnh phẩm vào máy phân tích.
- Đặt lệnh cho máy thực hiện phân tích mẫu bệnh phẩm.
- Đợi máy thực hiện thao tác phân tích mẫu và cho ra kết quả.
Sau khi có kết quả, người thực hiện cần xem xét và đánh giá chính xác sau đó đưa ra báo cáo hoặc điền kết quả vào phiếu trả kết quả xét nghiệm rồi gửi tới người bệnh.
4. Ý nghĩa của kết quả xét nghiệm định lượng FT3?
FT3 là một trong số những hormone nội tiết tố cần được theo dõi định kỳ. Chính vì vậy, nồng độ FT3 tăng giảm bất thường là cơ sở để đánh giá chức năng tuyến giáp cũng như sức khỏe của người bệnh.
Ở người khỏe mạnh, nồng độ FT3 nằm trong khoảng giá trị 3,5 - 7,8 pmol/L.
4.1. Khi nồng độ FT3 tăng
Nồng độ FT3 tăng là biểu hiện của một số bệnh lý liên quan như:
- Bệnh cường giáp.
- Nhiễm độc giáp do T3.
- Ung thư tuyến giáp.
- Viêm tuyến giáp.
4.2. Nồng độ FT3 giảm
Nếu nồng độ FT3 giảm, có thể là nguy cơ của một số bệnh lý như:
- Người bệnh đang mắc một bệnh lý cấp tính hoặc mãn tính.
- Thiếu hụt globulin gắn T3 bẩm sinh.
- Suy giáp.
- Sau phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp.
5. Một số yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm FT3
Kết quả xét nghiệm định lượng FT3 có thể bị ảnh hưởng bởi một số nguyên nhân sau:
- Huyết thanh vàng: Bilirubin < 37 mg/dL .
- Tán huyết: Hemoglobin
- Huyết thanh đục: Triglyceride < 1500 mg/dl.
- Biotin 5 mg/ngày cần lấy máu xét nghiệm ít nhất 8 giờ sau khi sử dụng Biotin lần cuối.
Lưu ý, có thể hòa loãng mẫu bệnh phẩm và tiến hành xét nghiệm lại, sau đó nhân kết quả với tỷ lệ hòa loãng. Trong trường hợp bệnh phẩm được hòa loãng tự động trên máy thì sau khi có kết quả, không cần nhân với tỷ lệ hòa loãng do máy đã tự tính toán.
6. Địa chỉ thực hiện xét nghiệm FT3 uy tín
Như vậy, xét nghiệm định lượng FT3 được dùng chủ yếu để theo dõi và đánh giá chức năng của tuyến giáp. Khi bạn và người thân có những dấu hiệu nghi ngờ mắc các bệnh lý này thì cần được làm xét nghiệm định lượng FT3 để có thể đánh giá đúng tình trạng bệnh và tìm ra nguyên nhân cũng như những biện pháp điều trị kịp thời.
Với đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm, trang thiết bị hiện đại, Alo Xét Nghiệm là địa chỉ được nhiều khách hàng tin cậy đến thực hiện xét nghiệm định lượng FT3 và các xét nghiệm sinh hóa, miễn dịch khác như kiểm tra chức năng gan - thận, tầm soát ung thư, sàng lọc trước sinh,... Bên cạnh đó, cơ sở triển khai dịch vụ lấy mẫu tại nhà giúp khách hàng thêm thuận tiện, không cần mất thời gian đi lại, chờ đợi.
Để đặt lịch tư vấn và xét nghiệm, Qúy khách hàng có thể liên hệ gọi điện trực tiếp đến tổng đài 1900 989 993 để được các bác sĩ tư vấn và đội ngũ kỹ thuật viên của Alo Xét Nghiệm lấy mẫu trực tiếp tận nhà, luôn sẵn lòng chăm sóc sức khỏe cho bạn và gia đình!
