1. Xét nghiệm Beta-2-microglobulin là gì?
Beta-2-microglobulin là một loại protein màng, có khối lượng phân tử nhỏ (11,8 kDa), được tìm thấy trên bề mặt ở hầu hết các tế bào cơ thể con người. Với các bệnh ung thư như u đa tủy xương, u lympho, u hạch ác tính, bệnh bạch cầu và các rối loạn viêm nhiễm thì protein này xuất hiện trong dịch cơ thể và tăng trong máu.
Xét nghiệm Beta-2-microglobulin thường đo định lượng protein này trong máu, nước tiểu hoặc có thể trong dịch não tủy nhưng không thường xuyên. Xét nghiệm Beta-2-microglobulin góp phần phân loại, chẩn đoán, tiên lượng, theo dõi hiệu quả bệnh u lympho, đa u tủy xương.
Ở người bình thường, Beta-2-microglobulin có xuất hiện trong huyết tương, dịch não tủy và nước tiểu với lượng nhỏ. Nồng độ Beta-2-microglobulin tăng lên trong các bệnh liên quan đến vòng quay tế bào tăng, ở 1 số bệnh ác tính, nhất là bệnh máu liên quan đến dòng lymphocyte B. Ngoài ra, Beta-2-microglobulin trong huyết thanh cũng tăng trong 1 số bệnh lành tính ngoài khác như: viêm khớp dạng thấp, bệnh gan, bệnh viêm mạn, các bệnh tự miễn, nhiễm virus cấp,…
Hàm lượng Beta-2-microglobulin trong nước tiểu tăng ở bệnh nhân gặp vấn đề bệnh lí ở thận như: suy thận, bệnh ống thận, thận thoái hóa dạng bột. Nguyên nhân do giảm tái hấp thu ở ống thận.
2. Xét nghiệm Beta-2-Microglobulin có ý nghĩa và vai trò gì?
Xét nghiệm Beta 2 - Microglobulin (B2M) là một xét nghiệm đóng vai trò rất quan trọng trong việc chẩn đoán các bệnh ung thư như: đa u tủy xương, bệnh bạch cầu, lympho, u hạch và chẩn đoán các bệnh rối loạn chức năng thận.
2.1. Trong chẩn đoán ung thư
Nồng độ beta-2-microglobulin huyết tương có thể tăng lên trong một số ung thư như: u đa tủy xương, các u hạch ác tính và trong bệnh bạch cầu lympho mạn. Ở bệnh nhân đã được chẩn đoán những bệnh này, mức độ tăng có ý nghĩa của beta-2-microglobulin huyết tương cho thấy một tiên lượng ít giá trị hơn.
Trên các bệnh nhân có bệnh lý này, khi nồng độ beta-2-microglobulin huyết tương 4 μg/mL có thời gian sống sót trung bình chỉ là 12 tháng, trong khi bệnh nhân có mức beta2-microglobulin huyết tương thấp < 4 μg/mL có thời gian sống sót trung bình là 43 tháng.
Để đánh giá tiên lượng, Hệ thống phân giai đoạn quốc tế (International Staging System) còn còn chia u đa tủy xương thành 3 giai đoạn dựa vào beta-2-microglobulin và albumin huyết thanh:
- Giai đoạn 1: Beta-2-microglobulin <3,5μg/mL và albumin huyết thanh ≥ 35g/L.
- Giai đoạn 2: Beta-2-microglobulin từ 3,5 đến 5,5 μg/mL và albumin huyết thanh bất kỳ hoặc mức độ beta-2-microglobulin <3,5 μg/mL và albumin huyết thanh < 35g/L.
- Giai đoạn 3: Beta-2-microglobulin ≥5,5 μg/L .
2.2. Trong chẩn đoán bệnh thận
Nếu mức độ beta-2-microglobulin huyết tương tăng và trong nước tiểu giảm thì rối loạn có thể liên quan đến sự suy giảm chức năng lọc của cầu thận. Nếu mức độ beta-2-microglobulin trong huyết tương giảm nhưng trong nước tiểu lại tăng thì có thể bệnh nhân bị bệnh thận do tổn thương ống thận, dẫn đến chức năng tái hấp thu của ống lượn gần bị giảm.
Ở bệnh nhân chạy thận nhân tạo trong một thời gian dài, sự tăng mức độ beta-2-microglobulin huyết tương có liên quan đến bệnh thận thoái hóa dạng bột do lọc máu. Ở bệnh nhân ghép thận, sự tăng mức độ beta-2-microglobulin trong nước tiểu có thể chỉ ra một sự thải ghép sớm.
Mức độ beta-2-microglobulin huyết tương cũng có thể tăng trong một số bệnh lý khác như bệnh thận thoái hóa dạng bột do lọc máu, nhiễm độc Cadmium (Cd) hoặc thủy nhân (Hg), biến chứng thận do đái tháo đường type 2 (thường được đánh giá kèm với nồng độ Cystatin-C huyết tương).
Sự tăng mức độ beta-2-microglobulin trong dịch não tủy ở bệnh nhân HIV/AIDS cho thấy bệnh có thể đã liên quan đến hệ thống thần kinh trung ương.
2.3. Các tổn thương và bệnh khác
Tổn thương cơ, xương, khớp: biến chứng này thường gặp ở những người bệnh lọc máu lâu năm do sự lắng đọng B2M trong các khớp gây ra các biểu hiện: đau, cứng cơ, có dịch trong khớp, đau vai, rãnh cổ tay. Đối với những người lọc máu trên 20 năm còn xuất hiện hội chứng ống cổ tay. Những tổn thương này thường gặp ở những người già. Những đau đớn này làm ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống hàng ngày.
Tổn thương tim mạch: việc lắng đọng nhiều B2M trong máu có thể gây ra bệnh suy tim ứ huyết.
Tổn thương thần kinh: sự lắng đọng B2M gây ra các biểu hiện rối loạn cảm giác chủ quan với các triệu chứng đầu tiên như tê cóng, rần rần, rát bỏng, châm chích, cân đối hai bên. Trong thời gian tiến triển rối loạn cảm giác lan rộng từ 2 chị dưới dần lên giữa cơ thể và 2 chi trên cuối cùng lên tới đỉnh đầu. Rối loạn vận động xuất hiện sau rối loạn cảm giác.
Tổn thương ống tiêu hóa: B2M lắng đọng có thể gây tổn thương ống tiêu hóa với các biểu hiện như giảm nhu động ruột, giả tắc ruột, tiêu chảy, xuất huyết, gan to,...Viêm các khớp, biến đổi về gia - móng, giả phì đại cơ cũng là những biểu hiện khác của sự lắng đọng B2M.
3. Đối tượng cần làm định lượng Beta 2 Microglobulin?
Xét nghiệm Beta 2 - Microglobulin được thực hiện trên mẫu bệnh phẩm là máu, nước tiểu hoặc dịch não tủy tùy từng trường hợp mà bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện trên loại mẫu bệnh phẩm nào.
Bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh tiến hành làm xét nghiệm Beta 2-Microglobulin khi:
- Một người bệnh có các dấu hiệu liên quan đến rối loạn chức năng thận, và bác sĩ muốn xác định rối loạn đó xảy ra ở ống thận hay cầu thận.
- Beta 2 - Microglobulin nước tiểu để theo dõi tình trạng thải ghép ở người bệnh đã ghép thận.
- Nó còn dùng để giám sát những người bị phơi nhiễm với thủy ngân hoặc cadmium. Ngoài ra còn được thực hiện trên những người bệnh chạy thận trên 5 năm để kiểm tra sự lắng đọng B2M ở những người bị suy thận.
- Đối với người bệnh đã được chẩn đoán mắc đa u tủy xương, bác sĩ yêu cầu thực hiện xét nghiệm B2M để chỉ ra mức độ nghiêm trọng của bệnh, tiên lượng bệnh, theo dõi sự đáp ứng điều trị.
- Xét nghiệm Beta 2 - Microglobulin dịch não tủy dùng để hỗ trợ chẩn đoán bệnh u hạch và để đánh giá ảnh hưởng của bệnh lên hệ thần kinh trung ương và trong tủy.
4. Xét nghiệm Beta 2 - Microglobulin được thực hiện như thế nào?
Định lượng beta-2 microglobulin dựa trên nguyên lý miễn dịch, theo phương pháp miễn dịch đo độ đục. Mẫu bệnh phẩm được cho thêm thuốc thử R1 (đệm), sau đó cho thêm thuốc thử 2 (kháng thể kháng β2-microglobulin-latex) và phản ứng bắt đầu xảy ra: hạt Latex- gắn kháng kháng thể β2-microglobulin phản ứng với kháng nguyên có trong mẫu bệnh phẩm để tạo thành phức hợp kháng nguyên- kháng thể. Nồng độ β2 microglobulin tỷ lệ với độ đục, dựa trên đường chuẩn sẽ tính được nồng độ β2 microglobulin.
4.1. Chuẩn bị
Người thực hiện: 01 Cán bộ đại học chuyên ngành Hóa sinh và 01 kỹ thuật viên.
Phương tiện: Các máy có thể phân tích: modular analytics e170, cobas 6000, cobas 8000, AU 640, 680, 2700, 5800 và một số máy khác.
Máy ly tâm, Tủ lạnh để bảo quản hóa chất và bảo quản QC, mẫu bệnh phẩm, Pipet các loại, ống sample cup, Ống nghiệm, đầu côn xanh và vàng, Giá đựng ống nghiệm
Hóa chất
- Thuốc thử 1 (R1): Đệm TRISa/HCl : 23 g/L, pH 8. 7; NaCl: 19 g/L; EDTA:2 g/L; chất bảo quản
- Thuốc thử 2 (R2) Latex particles coated with polyclonal anti-human β2 microglobulin antibody (rabbit): 0. 5 g/L; chất bảo quản
- TRIS = Tris(hydroxymethyl)-aminomethane
- Dung dịch chuẩn
- Dung dịch QC ( 2 mức )
Các dụng cụ tiêu hao khác
- Ống nghiệm
- Găng tay
- Bông , cồn sát trùng, bơm tiêm hoặc kim lấy máu
Người bệnh: Cần giải thích cho người bệnh và người nhà về mục đích và ý nghĩa của xét nghiệm.
Phiếu xét nghiệm: Cần có phiếu xét nghiệm ghi rõ trong phiếu yêu cầu xét nghiệm. Thực hiện theo y lệnh của bác sỹ lâm sàng trên phiếu xét nghiệm.
4.2. Lấy bệnh phẩm
- Phân tích mẫu trong máu, có thể dùng: Huyết thanh; Huyết tương: chất chống đông: Li-heparin; EDTA
- Mẫu có thể ổn định :
- 3 ngày/ nhiệt độ: 2–8°C
- 6 tháng/ nhiệt độ: (-15)–(-25)°C
- Chỉ đông mẫu một lần, mẫu bị vẫn, tủa phải ly tâm trước khi phân tích
4.3. Tiến hành kỹ thuật
Chuẩn bị máy phân tích:
- Dựng đường chuẩn
- Phân tích QC: ở cả 2 level. Khi QC đạt tiến hành phân tích mẫu
Phân tích mẫu:
- Mẫu bệnh phẩm nên được tiến hành phân tích trong vòng 2giờ
- Mẫu sau khi ly tâm được chuyển vào khay đựng bệnh phẩm
- Đánh số (hoặc ID của người bệnh); chọn test và theo protocol của máy
4.4. Nhận định kết quả
- Trị số tham khảo: 0,8 -2,2 mg/L (68 – 186 nmol/L)
- Nồng độ β 2 microglobulin có thể tăng: bệnh suy thận, leucemie mạn, Waldenstron, Kahler, Lupus ban đỏ, viêm gan tiến triển
- Hệ số chuyển đổi: mg/L x 84,7= nmol/L mg/L =µg/mL,
Trên đây là những chia sẻ thông tin, kiến thức về xét nghiệm B2M để giúp bạn hiểu rõ hơn Xét nghiệm Beta 2 - Microglobulin là gì? Ý nghĩa của Xét nghiệm Beta 2 - Microglobulin trong việc chẩn đoán các bệnh lý liên quan đến sức khoẻ, cũng như quy trình thực hiện xét định định lượng Beta 2 - Microglobulin.
Hiện nay Hệ thống Y tế ALO XÉT NGHIỆM đang triển khai xét nghiệm B2M trong máu và nước tiểu. ALO XÉT NGHIỆM với đội ngũ bác sĩ, chuyên gia đầu ngành sẽ giúp bạn tư vấn và đưa ra những phác đồ điều trị thích hợp nhất để chăm sóc sức khỏe cho bạn một cách toàn diện nhất.
Hãy gọi đến tổng đài 1900 989 993 để đặt lịch khám và tư vấn nhanh nhất.
