1. FT4 Là Gì?
FT4 là viết tắt của cụm từ Free Thyroxine hay còn gọi là Thyroxine tự do, là một hormone nội tiết tố của tuyến giáp. Trong cơ thể bình thường, tuyến giáp sẽ sản xuất ra 2 loại hormone giải phóng vào máu là Thyroxine và Triiodothyronine ( T3 và T4). Gọi tắt là T4 là vì trong phân tử bao gồm 4 loại nguyên tử iot, T3 là phân tử có chứa 3 nguyên tử iot. Hai loại hormone này thực hiện nhiệm vụ tăng cường hoạt động trao đổi chất của các tế bào trong cơ thể.
Hormone T4 được bài tiết duy nhất ở tuyến giáp, quá trình này được điều chỉnh bằng hormone TSH của tuyến yên. Loại hormone T4 này có 2 thể xuất hiện trong máu: 1 thể được liên kết với protein không coa hoạt tính sinh học và 1 thể tự do là FT4 có hoạt tính sinh học. Đối với thể liên kết với protein không có hoạt tính sinh học, xuất hiện chủ yếu và và chiếm hầu hết T4 toàn phần, còn lại FT4 chỉ chiếm khoảng 0,02% T4 toàn phần. Loại hormone FT4 này giúp tác động lên sự chuyển hóa chung trong vòng điều hòa của tuyến giáp.
2. Xét nghiệm Định lượng FT4 là gì?
Theo Tiến sĩ - Bác sĩ Nguyễn Văn Hùng - Cố vấn cấp cao của hện thống y tế Alo Xét Nghiệm, kết quả xét nghiệm định lượng FT4 được coi là một thông số quan trọng trong chẩn đoán bệnh lý về tuyến giáp và thường được chỉ định cùng TSH nếu người bệnh bị nghi ngờ mắc các rối loạn về chức năng của tuyến giáp. Xét nghiệm này có vai trò quan trọng giúp các bác sĩ đánh giá và theo dõi chức năng của tuyến giáp.
Trong cơ thể, T4 có vai trò là một loại hormone dự trữ, hormone này không có khả năng sản sinh năng lượng hay vận chuyển oxy mà nó làm mất đi 1 nguyên tử iod để trở thành T3 (Triiodothyrronine) thông qua quá trình khử iod.
Đối với xét nghiệm T4 toàn phần, kết quả sẽ cho thấy lượng T4 đang lưu hành trong máu và xét nghiệm này được chỉ định thường xuyên để xác định chức năng của tuyến giáp. Tuy nhiên, T4 toàn phần bị ảnh hưởng khá nhiều từ protein trong máu do chúng quá dễ dàng gắn kết với hồng cầu và khiến cho T4 trở thành dạng đang hoạt động.
Bên cạnh đó, T4 tự do không bị ảnh hưởng bởi các protein trong máu và được coi là dạng hoạt hóa của thyronine. Các chuyên gia nội tiết đã sử dụng kết quả xét nghiệm này để chẩn đoán và điều trị chức năng của tuyến giáp. Nếu các triệu chứng về vấn đề tuyến giáp mới xuất hiện, bác sĩ sẽ chỉ định kết hợp sử dụng xét nghiệm này cùng xét nghiệm TSH để dễ dàng cho việc chẩn đoán.
3. Khi nào nên thực hiện xét nghiệm định lượng FT4?
Cũng theo Tiến sĩ Hùng, bệnh tuyến giáp là căn bệnh phổ biến là có thể gặp ở mọi đối tượng, mọi lứa tuổi. Tỷ lệ mắc bệnh ở nữ giới thường cao hơn nam giới, nhất là phụ nữ đang trong độ tuổi sinh sản. Vì vậy, khi nào cần thực hiện xét nghiệm FT4 là câu hỏi được rất nhiều người quan tâm.
Người bệnh nên tới những cơ sở y tê uy tín để thăm khám và làm xét nghiệm kịp thời nếu cơ thể xuất hiện những triệu chứng bất thường như:
- Tăng cân, sụt cân đột ngột.
- Cơ thể mệt mỏi, buồn chán.
- Mắt lồi.
- Ra mồ hôi.
- Tim đập nhanh, hồi hộp, đánh trống ngực.
- Run chân tay, yếu cơ và dễ bị kích thích.
- Đau cơ, xương khớp.
- Khả năng chịu nóng hay lạnh kém.
- Kém tập trung, rối loạn tri giác.
- Xuất hiện u cục, sưng ở cổ.
- Cơ thể phù nề do bị tích nước.
- Kinh nguyệt bất thường, rong kinh.
- Giọng khàn, mấy tiếng.
- Nồng độ cholesterol trong máu cao.
4. Quy trình thực hiện xét nghiệm định lượng FT4
Xét nghiệm FT4 được định lượng theo nguyên lý miễn dịch sử dụng công nghệ hóa phát quang hay điện hóa phát quang. FT4 trong mẫu thử và kháng thể đặc hiệu kháng FT4 được đánh dấu chất có khả năng phát quang được tiếp xúc với nhau.
Sau khi thêm các vi hạt phủ streptavidin cùng FT4 đánh dấu biotin, các vị trí chưa gắn kết trên kháng thể đánh dấu chất có khả năng phát quang bị chiếm giữ. Toàn bộ phức hợp này gắn kết với pha rắn thông qua sự tương tác của biotin và streptavidin. Khi đó, nồng độ FT4 trong mẫu thử càng cao, phức hợp này càng thấp nên tín hiệu ánh sáng phát ra sẽ tỷ lệ nghịch với nồng độ FT4 có trong mẫu thử.
4.1. Chuẩn bị
- Người thực hiện: Bác sỹ và kỹ thuật viên chuyên ngành xét nghiệm.
- Phương tiện: Máy xét nghiệm đạt chuẩn.
- Hóa chất: Hóa chất xét nghiệm định lượng FT4, chất chuẩn FT4, chất kiểm tra chất lượng FT4.
- Người làm xét nghiệm: Người đã được bác sĩ chỉ định và tư vấn mục đích của việc làm xét nghiệm.
- Phiếu xét nghiệm: Ghi đầy đủ thông tin về tên, tuổi, giới tính, địa chỉ, chẩn đoán của bác sĩ, tiền sử bệnh lý của người bệnh và chỉ định xét nghiệm.
4.2. Lấy bệnh phẩm
Xét nghiệm định lượng FT4 được thực hiện trên huyết thanh và bệnh nhân không cần nhịn ăn qua đêm (12 giờ) trước khi lấy mẫu xét nghiệm. Lấy máu được tiến hành khá đơn giản, không gây đau nhức, người bệnh cần mặc quần áo thoải mái để lấy máu dễ dàng hơn và không gây cản trở quá trình lấy máu.
Bước 1: Tiến hành lấy máu
- Lấy 3 ml máu tĩnh mạch vào ống nghiệm có chứa chất chống đông phù hợp.
- Sau khi lấy máu xong, nếu ống mẫu đạt yêu cầu, máu không vỡ hồng cầu và không đông rây sẽ được vận chuyển về phòng xét nghiệm để ly tâm tách lấy huyết thanh hay huyết tương.
- Bệnh phẩm được ổn định ở nhiệt độ 2 - 8°C trong vòng 7 ngày và -20°C trong vòng 3 tháng. Chú ý, bệnh phẩm chỉ nên rã đông 1 lần và bệnh phẩm phải được để trong nhiệt độ phòng trước khi đem đi phân tích. Để tránh trường hợp bị bay hơi bệnh phẩm, chất chuẩn và chất kiểm tra chất lượng thì mẫu xét nghiệm nên được phân tích trong vòng 2giờ.
Bước 2: Tiến hành phân tích
Máy xét nghiệm phải được chuẩn bị sẵn sàng để thực hiện phân tích, phải được cài đặt chương trình đúng yêu cầu xét nghiệm và đã được đạt chuẩn với xét nghiệm. Ngoài ra, kết quả kiểm tra chất lượng đối với xét nghiệm phải nằm trong dải cho phép và không được vi phạm luật kiểm tra chất lượng.
- Kỹ thuật viên xét nghiệm thực hiện phân tích mẫu, nhập dữ liệu về thông tin bệnh nhân và chỉ định xét nghiệm của bệnh nhân đó vào máy phân tích hoặc phần mềm mạng (nếu có).
- Nạp mẫu bệnh phẩm vào máy phân tích.
- Đặt lệnh cho máy thực hiện phân tích mẫu bệnh phẩm.
- Đợi máy thực hiện thao tác phân tích mẫu và cho ra kết quả.
Sau khi có kết quả, người thực hiện cần xem xét và đánh giá chính xác sau đó đưa ra báo cáo hoặc điền kết quả vào phiếu trả kết quả xét nghiệm rồi gửi tới người bệnh.
4.3. Nhận định kết quả xét nghiệm FT4
- Giá trị bình thường: 12 - 22 pmol/L.
- Nồng độ FT4 tăng trong trường hợp: Người mắc bệnh cường giáp và bệnh Nhiễm độc giáp
- Nồng độ FT4 máu giảm trong trường hợp: Thiểu năng vùng dưới đồi yên và suy giáp.
5. Xét nghiệm định lượng FT4 có ý nghĩa như thế nào?
Để có thể chỉ định thực hiện xét nghiệm này, các bác sĩ sẽ căn cứ vào những dấu hiệu lâm sàng và mức độ nghiêm trọng của bệnh cũng như tiền sử gia đình, ví dụ như:
- Đối với người khỏe mạnh, nồng độ FT4 trong khoảng 12 - 22 pmol/L.
- Kết quả xét nghiệm có dấu hiệu bất thường, đồng nghĩa với việc cơ thể đnag mắc bệnh lý.
- Nồng độ FT4 thấp nhưng TSH cao: nguy cơ suy giáp nguyên phát.
- Nồng độ FT4 và TSH thấp: nguy cơ suy giáp thứ phát. Bệnh liên quan đến tuyến yên hoặc phản ứng của một số bệnh không phải ở tuyến giáp.
- Nồng độ FT4 tăng, TSH thấp: nguy cư cường giáp hoặc Basedow.
- Nếu FT4 bình thường, TSH tăng nhẹ: nguy cơ suy giáp không triệu chứng.
- Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy nguy cơ rối loạn chức năng tuyến giáp hay bệnh tuyến giáp tự miễn, khi đó để chẩn đoán chính xác hơn bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh thực hiện thêm một số xét nghiệm kháng thể của tuyến giáp như TPOAb, TgAb. TRAb,...
Có rất nhiều yếu tố có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả xét nghiệm định lượng FT4. Tùy từng thời điểm khác nhau trong 1 ngày, nồng độ này có thể thay đổi khác nhau. Ngoài ra, còn một số yếu tố khác như phòng xét nghiệm, tuổi tác, phụ nữ đang mang thai, các loại thuốc hoặc một số bệnh lý khác cũng có thể làm thay đổi kết quả xét nghiệm.
6. Địa chỉ thực hiện xét nghiệm định lượng FT4 uy tín
Như vậy, xét nghiệm định lượng FT4 được dùng chủ yếu để theo dõi và đánh giá chức năng của tuyến giáp. Khi bạn và người thân có những dấu hiệu nghi ngờ mắc các bệnh lý này thì cần được làm xét nghiệm định lượng FT4 để có thể đánh giá đúng tình trạng bệnh và tìm ra nguyên nhân cũng như những biện pháp điều trị kịp thời.
Với đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm, trang thiết bị hiện đại, Alo Xét Nghiệm là địa chỉ được nhiều khách hàng tin cậy đến thực hiện xét nghiệm định lượng FT4 và các xét nghiệm sinh hóa, miễn dịch khác như kiểm tra chức năng gan - thận, tầm soát ung thư, sàng lọc trước sinh,... Bên cạnh đó, cơ sở triển khai dịch vụ lấy mẫu tại nhà giúp khách hàng thêm thuận tiện, không cần mất thời gian đi lại, chờ đợi.
Để đặt lịch tư vấn và xét nghiệm, Qúy khách hàng có thể liên hệ gọi điện trực tiếp đến tổng đài 1900 989 993 để được các bác sĩ tư vấn và đội ngũ kỹ thuật viên của Alo Xét Nghiệm lấy mẫu trực tiếp tận nhà, luôn sẵn lòng chăm sóc sức khỏe cho bạn và gia đình!
