1. Định lượng Cyfra 21-1 là gì?

Định lượng Cyfra 21 - 1 là một chất dùng để chỉ điểm ung thư và thường được tìm thấy trong máu. Định lượng này được sử dụng giúp hỗ trợ chẩn đoán, theo dõi và điều trị ung thư phổi hoặc một số bệnh ung thư khác như ung thư thực quản, vú, cổ tử cung hay bàng quang,...

Nếu người bệnh xuất hiện dấu ấn ung thư phổi, khi đó Cyfra 21 - 1 có thể tăng và đặc biệt là trong ung thư phổi tế bào không nhỏ. Ngoài ra, nồng độ chất này cũng tăng trong một số bệnh lý ung thư khác.

Người bệnh sau điều trị phẫu thuật hay hóa trị liệu ung thư phổi tế bào không nhỏ sẽ có nồng độ Cyfra 21 - 1 giảm xuống và có thể sẽ tăng bất thường khi người bệnh tái phát ung thư.

2. Những đối tượng cần thực hiện xét nghiệm Cyfra 21-1

Tiến sĩ - Bác sĩ Nguyễn Văn Hùng cho biết, ung thư phổi không ngoại trừ bất kỳ đối tượng nào. Tuy nhiên, có một số đối tượng sau cần phải tiến hành thực hiện xét nghiệm kiểm tra và sàng lọc định kỳ ung thư phổi thông qua chỉ số xét nghiệm Cyfra 21 - 1: 

• Nhóm 1: Những đối tượng trong độ tuổi khoảng 55 - 74 tuổi và đã từng hút trên 30 bao thuốc lá (dù đã cai thuốc).
• Nhóm 2: Những người đã trên 50 tuổi và từng hút khoảng 20 bao thuốc lá hay trong gia đình từng có người mắc ung thư phổi hoặc bản thân đã có tiền sử bị ung thư.
• Nhóm 3: Những người thường xuyên phải làm việc trong môi trường độc hại, thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc lá cũng cần xét nghiệm để bảo vệ sức khỏe cho chính mình.
• Nhóm 4: Những người mắc ung thư vú, tụy,... cần thực hiện xét nghiệm này để giúp bác sĩ tiên lượng và theo dõi quá trình điều trị bệnh.

3. Khi nào cần thực hiện xét nghiệm Cyfra 21-1?

Nồng độ Cyfra 21 - 1 có giá trị bình thường trong huyết thanh là < 3,3 μg/ml.

Cũng theo Tiến sĩ Hùng, nồng độ Cyfra 21 - 1 sẽ tăng cao trên ung thư phổi, mức tăng nhẹ của nồng độ này thường gặp ở một số người mắc bệnh lành tính như bệnh gan, suy thận hay một số bệnh lý ác tính khác như tuyến tiêu hóa, đường tiết niệu, u trung biểu mô màng phổi,... 

Tuy nhiên, nồng độ Cyfra 21 - 1 sẽ tăng cao nhất trong ung thư phổi tế bào không nhỏ, Cyfra 21 - 1 là dấu ấn ung thư có độ nhạy nhất trong ung thư phổi so với các dấu ấn ung thư khác và nồng độ cao nhất trong ung thư phổi dạng biểu bì. Đối với ung thư phổi tế bào không nhỏ, độ nhạy của xét nghiệm này là từ 30 - 75% và trong ung thư phổi tế bào nhỏ là từ 20 - 60%. Cyfra 21 - 1 có giá trị quan trọng trong việc chẩn đoán, tiên lượng (chủ yếu ở ung thư phổi tế bào không nhỏ) và phát hiện sớm nguy cơ tái phát bệnh hoặc theo dõi quá trình điều trị bệnh.

Cụ thể:

• Ở người khỏe mạnh, nồng độ Cyfra 21 - 1 là dưới 3,3 μg/ml.
• Người mắc các bệnh phổi lành tính, nồng độ Cyfra 21-1 huyết thanh là dưới 3,3 μg/mL.
• Những người đã mắc ung thư phổi có nồng độ Cyfra 21 - 1 dưới 3,5 μg/mL.

Nồng độ Cyfra 21 - 1 có xu hướng giảm sau quá trình điều trị phẫu thuật, hóa trị liệu và có nguy cơ tăng trở lại khi ung thư có dấu hiệu tái phát.

4. Quy trình thực hiện xét nghiệm Cyfra 21 - 1

Trước khi tiến hành thực hiện xét nghiệm, người bệnh cần hiểu rõ về mục đích xét nghiệm và một số lưu ý cần thiết. Trong trường hợp còn thắc mắc, cần hỏi thêm bác sĩ hoặc nhân viên y tế để có thêm thông tin và được hướng dẫn cụ thể.

4.1. Chuẩn bị

• Người thực hiện: Kỹ thuật viên chuyên ngành xét nghiệm.
• Phương tiện: Máy xét nghiệm đạt chuẩn.
• Hóa chất: Hóa chất xét nghiệm Cyfra 21 - 1, chất chuẩn Cyfra 21 - 1, chất kiểm tra chất lượng Cyfra 21 - 1.
• Người làm xét nghiệm: Người đã được bác sĩ chỉ định và tư vấn mục đích của việc làm xét nghiệm.
• Phiếu xét nghiệm: Ghi đầy đủ thông tin về tên, tuổi, giới tính, địa chỉ, chẩn đoán của bác sĩ, tiền sử bệnh lý của người bệnh và chỉ định xét nghiệm.

4.2. Các bước tiến hành

Xét nghiệm định lượng Cyfra 21 - 1 trong máu bệnh nhân không cần nhịn ăn trong 6 - 8 giờ như một số xét nghiệm sinh hóa khác. Lấy máu được tiến hành khá đơn giản, không gây đau nhức, người bệnh cần mặc quần áo thoải mái để lấy máu dễ dàng hơn và không gây cản trở quá trình lấy máu.

Bước 1: Tiến hành lấy máu

• Lấy 3 ml máu tĩnh mạch vào ống nghiệm có chứa chất chống đông phù hợp.
• Sau khi lấy máu xong, nếu ống mẫu đạt yêu cầu, không vỡ hồng cầu và không đông rây sẽ được vận chuyển về phòng xét nghiệm để ly tâm tách lấy huyết thanh hay huyết tương.
• Bệnh phẩm được ổn định ở 2 - 8°C trong vòng 7 ngày và -20°C trong vòng 3 tháng.

Chú ý, bệnh phẩm chỉ nên rã đông 1 lần và bệnh phẩm phải được để trong nhiệt độ phòng trước khi đem đi phân tích. Để tránh trường hợp bị bay hơi bệnh phẩm, chất chuẩn và chất kiểm tra chất lượng thì mẫu xét nghiệm nên được phân tích trong vòng 2 giờ.

Bước 2: Tiến hành phân tích

Máy xét nghiệm phải được chuẩn bị sẵn sàng để thực hiện phân tích, phải được cài đặt chương trình đúng yêu cầu xét nghiệm và đã được đạt chuẩn với xét nghiệm. Ngoài ra, kết quả kiểm tra chất lượng đối với xét nghiệm phải nằm trong dải cho phép và không được vi phạm luật kiểm tra chất lượng.

• Kỹ thuật viên xét nghiệm thực hiện phân tích mẫu, nhập dữ liệu về thông tin bệnh nhân và chỉ định xét nghiệm của bệnh nhân đó vào máy phân tích hoặc phần mềm mạng (nếu có).
• Nạp mẫu bệnh phẩm vào máy phân tích.
• Đặt lệnh cho máy thực hiện phân tích mẫu bệnh phẩm.
• Đợi máy thực hiện thao tác phân tích mẫu và cho ra kết quả. 

Sau khi có kết quả, người thực hiện cần xem xét và đánh giá chính xác sau đó đưa ra báo cáo hoặc điền kết quả vào phiếu trả kết quả xét nghiệm rồi gửi tới người bệnh.

5. Ý nghĩa của xét nghiệm định lượng Cyfra 21 - 1

5.1. Trong các bệnh ung thư phổi ác tính

Nếu xét nghiệm máu cho thấy định lượng Cyfra 21 - 1 có kết quả dương tính (+) thì có thể liên quan đến loại khối u rắn.

• Ung thư phổi: Đối với chẩn đoán ung thư nguyên phát, nồng độ Cyfra 21 - 1 có giá trị cắt là 3,5ng/mL, độ nhạy 43% và độ đặc hiệu 89%.
• Ung thư phổi tế bào không nhỏ: Độ nhạy của Cyfra 21 - 1 là 59% - 78% và độ đặc hiệu 94%.
• Ung thư phổi tế bào nhỏ: Cyfra 21 - 1 có độ nhạy 19% và độ đặc hiệu 94%. NSE được chọn là dấu ấn ung thư phổi tế bào nhỏ đầu tiên và có độ nhạy là 54%, nhưng khi được kết hợp với Cyfra 21 - 1, độ nhạy của NSE được tăng lên đến 62%.
• Ung thư phổi tế bào vảy: Trong khi SCC và CEA chỉ có giá trị trong chẩn đoán dương tính là 30 và 20% thì Cyfra 21 - 1 lại có giá trị chẩn đoán dương tính lên tới 84,6%.
• Ung thư phổi biểu mô tuyến và ung thư phổi tế bào lớn: Cyfra 21 - 1 được coi là dấu ấn của ung thư biểu mô tuyến khi có độ nhạy lên tới 74,3% và ung thư phổi tế bào lớn với độ nhạy là 75,3%. Tuy nhiên khi được kết hợp với CEA thì độ nhạy này sẽ tăng lên khoảng 10%. Ngoài ra, để theo dõi các diễn biến của những ung thư này theo thời gian mà cả hai dấu ấn ung thư trên đều dương tính thì ta chỉ cần theo dõi một trong hai dấu ấn là đủ.

5.2. Trong các bệnh lành tính

• Bệnh phổi lành tính: Ở người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, viêm phổi, viêm phế quản mạn, hen phế quản hoặc các u phổi lành tính,... nồng độ Cyfra 21 - 1 trong huyết thanh thường dưới 3,3 μg/L.
• Bệnh chậu hông lành tính: Đối với những người mắc bệnh viêm nội mạc tử cung, nang buồng trứng, viêm phần phụ hay các u buồng trứng lành tính, nhiễm khuẩn tiết niệu,... nồng độ Cyfra 21 - 1 trong huyết thanh sẽ dưới 3,1 μg/L.
• Bệnh đường tiêu hóa lành tính: Ở các bệnh viêm gan cấp và mạn tính, viêm tụy, viêm dạ dày, viêm hồi tràng, polyp đại tràng,... nồng độ Cyfra 21 - 1  dưới 3,0 μg/L.
• Bệnh suy thận: Nồng độ Cyfra 21 - 1 trong huyết thanh ở bệnh lý này là dưới 3,0 μg/L và rất ít khi vượt quá mức độ này.

5.3. Trong các bệnh ung thư khác

• Ung thư thực quản: Đối với bệnh ung thư này, Cyfra 21 - 1 ở giá trị cắt là 1,40 ng/mL và độ nhạy là 36%, độ nhạy là 97,3%. Sau 3 - 4 tháng sau phẫu thuật, sự tái phát của ung thư được thể hiện bằng sự tăng nồng độ Cyfra 21 - 1.
• Ung thư vú: Ở giai đoạn IV, tỷ lệ Cyfra 21 - 1 tăng là 83,3% và giai đoạn bệnh tái phát là 84,6%. Trong khi đó, tỷ lệ này ở CA 15 - 3 tương ứng là 83,3% và 34,6%, của CEA là 41,7% và 26,9%.
• Ung thư tụy: Cyfra 21 - 1 khi được kết hợp với xét nghiệm CA19 - 9, chúng rất có ích cho việc chẩn đoán ung thư tụy và có độ chính xác tương ứng là 86,3% và 81,5%.
• Ung thư cổ tử cung: Ở người bệnh ung thư cổ tử cung hay ung thư nội mạc tử cung có nồng độ Cyfra 21 - 1 cao hơn ở những người mắc khối u tử cung lành tính một cách có ý nghĩa (P<0,05). 
• Ung thư bàng quang: Trong huyết thanh, Cyfra 21 - 1 có độ nhạy là 42% và độ đặc hiệu là 94%. Tuy nhiên, trong nước tiểu, độ nhạy và độ đặc hiệu của Cyfra 21 - 1 tương ứng là 82% và 80%. Về độ chính xác, Cyfra 21 - 1 trong huyết thanh là 88% và trong nước tiểu là 87%.

6. Tiến hành xét nghiệm Cyfra 21 - 1 ở đâu uy tín?

Như vậy, xét nghiệm định lượng Cyfra 21 - 1 được dùng chủ yếu để chẩn đoán ung thư phổi. Ngoài ra còn có thể sử dụng kết hợp với CEA hoặc CA 19 - 9 để chẩn đoán một số loại ung thư cũng như những bệnh lành tính khác. Bên cạnh đó, chỉ số Cyfra 21 - 1 còn có ý nghĩa trong theo dõi hiệu quả điều trị bệnh, đánh giá khả năng di căn và tái phát của bệnh.

Khi bạn và người thân có những dấu hiệu nghi ngờ mắc các bệnh lý này thì cần được làm xét nghiệm định lượng Cyfra 21 - 1 để có thể đánh giá đúng tình trạng bệnh và tìm ra nguyên nhân cũng như những biện pháp điều trị kịp thời.

Với đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm, trang thiết bị hiện đại, Alo Xét Nghiệm là địa chỉ được nhiều khách hàng tin cậy xét nghiệm định lượng Cyfra 21 - 1 và các xét nghiệm sinh hóa, miễn dịch khác như kiểm tra chức năng gan - thận, tầm soát ung thư, sàng lọc trước sinh,... Bên cạnh đó, cơ sở triển khai dịch vụ lấy mẫu tại nhà giúp khách hàng thêm thuận tiện, không cần mất thời gian đi lại, chờ đợi.

Để đặt lịch tư vấn và xét nghiệm, Qúy khách hàng có thể liên hệ gọi điện trực tiếp đến tổng đài 1900 989 993 để được các bác sĩ tư vấn và đội ngũ kỹ thuật viên của Alo Xét Nghiệm lấy mẫu trực tiếp tận nhà, luôn sẵn lòng chăm sóc sức khỏe cho bạn và gia đình!

Một số câu hỏi thường gặp liên quan đến xét nghiệm Cyfra 21-1