Bệnh lao
Lao là tình trạng nhiễm vi khuẩn có tên gọi Mycobacterium tuberculosis gây nên, hay gặp nhất là lao phổi. Ngoài ra lao có thể gặp ở các cơ quan khác như lao hạch, lao ruột, lao màng não, lao xương, lao thận...
Đường lây: Trực khuẩn lao thường xâm nhập theo đường thở qua các giọt bắn mà người bị lao ho, khạc đờm ra môi trường.
Trực khuẩn lao thuộc loại có khả năng đề kháng tương đối cao với các yếu tố lý hóa, so với các vi khuẩn không sinh nha bào khác. Vi khuẩn lao được xác định có thể sống trong môi trường tới 6 tiếng, vậy nên cứ có 1 người ho khạc do mắc lao phổi chưa được tiến hành điều trị sẽ thải ra không khí một lượng vi khuẩn lao có thể truyền bệnh cho 10 đến 15 người xung quanh. Đặc biệt là những nơi tập trung dân cư, có thể kể từ 4-5 người trở lên như lớp học, gia đình hay văn phòng làm việc... Trong đờm ẩm, chúng có thể sống được hàng tháng, trong sữa chúng có thể sống hàng tuần. Với kháng sinh và hóa trị liệu, trực khuẩn lao càng ngày càng kháng lại Streptomycin, ethambuton, INH, rifampicin. Vi khuẩn lao kháng thuốc đang là vấn đề nổi cộm của cả Việt Nam và thế giới.
Tuy nhiên, người bệnh đã được tiến hành điều trị, khả năng truyền bệnh hay lây lan vi khuẩn bệnh lao sẽ giảm xuống. Do đó, phát hiện bệnh, kịp thời điều trị đối với người bệnh lao là vô cùng quan trọng.
Xét nghiệm PCR tìm bệnh lao
Xét nghiệm PCR tìm vi khuẩn Lao (Polymerase Chain Reaction) được phát minh vào năm 1985 bởi nhà khoa học người Mỹ có tên Karry Mullis. Đây là 1 kỹ thuật có thể sao chép ra hàng triệu bản sao và khuếch đại DNA để có thể xác định được trực tiếp vi khuẩn lao chỉ trong vòng vài giờ sau khi lấy mẫu với độ chính xác cao. Xét nghiệm này được coi là đã đánh dấu bước ngoặt vĩ đại của sinh học phân tử ứng dụng trong việc chẩn đoán y sinh học.
Bên cạnh xét nghiệm bằng phương pháp PCR, vi khuẩn lao cũng có thể được phát hiện bởi nhiều phương pháp khác như nội soi phế quản, chụp X-quang tim phổi,...
Bên cạnh đó, có rất nhiều những xét nghiệm khác hỗ trợ chẩn đoán như xét nghiệm tìm vi khuẩn AFB trong mẫu đờm, xét nghiệm nuôi cấy Lao MGIT, xét nghiệm gen X-pert. Hoặc các trường hợp có tràn dịch màng phổi hoặc tràn dịch đa màng khác thì cũng nên thực hiện các xét nghiệm trên mẫu dịch đó để phối hợp chẩn đoán.
Khi nào nên làm xét nghiệm PCR tìm vi khuẩn Lao?
Bác sĩ thường chỉ định bệnh nhân thuộc một trong các trường hợp sau để tiến hành làm xét nghiệm:
- Bệnh nhân nghi ngờ nhiễm lao nhưng chưa phát hiện được thông qua các phương pháp kiểm tra thông thường.
- Người có các triệu chứng của bệnh lao như đã nhắc đến ở trên.
- Người sử dụng Corticoid trong thời gian dài, tiêm chích ma túy, nghiện rượu hoặc mắc các bệnh suy giảm miễn dịch như HIV/AIDS,...
- Xét nghiệm PCR tìm vi khuẩn Lao để làm cơ sở chẩn đoán và phân biệt với các loại bệnh lý khác như viêm phổi, viêm mạch, xơ hóa phổi, nhồi máu phổi,...
Nguyên lý thực hiện xét nghiệm PCR lao
Mẫu bệnh phẩm sẽ được lấy theo đúng kỹ thuật, bao gồm đờm hoặc các loại dịch cơ thể như dịch màng phổi dịch não tủy, dịch màng bụng, dịch màng khớp, tổn thương chọc hạch...
Bệnh phẩm sẽ được gửi xuống phòng xét nghiệm. Tại đây, mẫu bệnh phẩm sẽ được xử lý ( đờm) và tách DNA tổng số.
DNA sau khi tách xong sẽ được sử dụng làm template (mẫu DNA gốc) để tham gia vào phản ứng PCR.
Một phản ứng PCR cơ bản bao gồm:
Đoạn mồi: là đoạn DNA có chiều dài khoảng 30 nucleotid, có trình tự đặc hiệu với trình tự của đoạn gen của vi khuẩn lao cần nhân bản.Enzyme: DNA polymerase,thưởng dung nhất là Taq polymerase để kéo dài chuỗi phản ứng PCR
Các nguyên liệu khác: dNTPs, muối Mg 2+..., dung dịch đêm buffer làm môi trường cho phản ứng xảy ra...Máy PCR là máy luân nhiệt, các chu kỳ nhiệt được luân phiên, xảy ra nhanh và chính xác.
Một phản ứng PCR có các giai đoạn sau: biến tính, bắt cặp, kéo dài. Giai đoạn biến tính sẽ tách DNA từ chuỗi kép thành 2 sợi đơn. Ở giai đoạn bắt cặp: đoạn mồi sẽ được bắt cặp với DNA trong mẫu bệnh phẩm.
Giai đoạn kéo dài: enzyme DNA polymerase sẽ kéo dài chuỗi DNA. Các chu kỳ này sẽ được lặp đi lặp lại. Và nếu trong mẫu BP đã tách có DNA của Vi khuẩn lao, thì từ một DNA ban đầu có thể tạo ra hàng tỷ bản sao sau 35-40 chu kỳ nhiệt.
Kết quả âm tính khi trong mẫu bệnh phẩm không có vi khuẩn lao, DNA tách chiết không có DNA của vi khuẩn lao, sẽ không có bản sao DNA nào được tạo ra sau phản ứng.
Ưu - nhược điểm của PCR chẩn đoán bệnh lao
Ưu điểm
Độ nhạy và độ đặc hiệu cao, cho kết quả nhanh chỉ sau 24 giờ.Có thể thực hiện với nhiều bệnh phẩm khác nhau như dịch não tủy, dịch màng phổi, dịch phế quản, đờm,...Có thể phát hiện được vi khuẩn bệnh lao ngay cả ở nồng độ rất thấp khoảng 1-3 vi khuẩn/mL bệnh phẩm.
Nhược điểm
Đây là một kỹ thuật khá phức tạp, giá thành cao và đòi hỏi sự đầu tư trang thiết bị rất tốn kém. Bên cạnh đó, độ phản ứng của kỹ thuật này rất mạnh, quy trình nghiêm ngặt nên cần trình độ nhân sự chuyên môn cao, ít đơn vị triển khai được.Kết quả cần phải đối chiếu với X-quang và lâm sàng để tư vấn chính xác nhất cho bệnh nhân.Lấy mẫu bệnh phẩm sai cách có thể xảy ra trường hợp 1 người bệnh lấy 2 mẫu xét nghiệm mà cho kết quả chẩn đoán khác nhau.
Địa chỉ xét nghiệm PCR tìm lao uy tín
Hiện nay, Alo Xét Nghiệm là đơn vị y tế chuyên khoa được nhiều người tin tưởng và lựa chọn làm dịch vụ xét nghiệm PCR tìm lao.
Alo Xét Nghiệm có hệ thống trang thiết bị y tế hiện đại được nhập khẩu từ nước ngoài cho ra các kết quả nhanh chóng, chính xác 99,99%. Đội ngũ y bác sĩ chuyên khoa giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm trực tiếp xét nghiệm mang đến sự chính xác, an toàn cho người bệnh.
Nhân viên phục vụ tận tình, chu đáo, thủ tục nhanh chóng, không phải chờ đợi lâu.
Chỉ với thao tác rất đơn giản là gọi điện đến tổng đài 1900 989 993 là sẽ có kỹ thuật viên của Alo Xét Nghiệm trực tiếp đến tận nơi, luôn sẵn lòng phục vụ quý khách.
